بررسی تاثیر رفتار احساسی سرمایهگذاران و سهام شناور آزاد بر بازدهی سهام در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM)
در این پژوهش به تحلیل تأثیر رفتار احساسی سرمایهگذاران و سهام شناور بر بازدهی سهام پرداخته شده است. در پژوهش حاضر با استفاده از دادههای شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران طی یک دوره 6 ساله (1395-1390)، شاخص رفتار احساسی سرمایهگذار بدست آورده شد و تأثیر رفتار احساسی سرمایهگذاران بر بازدهی سهام مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس آنچه همواره انتظار میرود، هرچه سهام شناور آزاد بیشتر باشد، معاملههای بیشتری روی سهم انجام‌شده و به دنبال آن، نوسانهای قیمت نیز افزایش مییابد. سهامداران از سهام با درصد شناور بالا، انتظار کسب سود و بازدهی بیشتری دارند. در پژوهش حاضر به منظور افزایش درجه اطمینان نسبت به نتایج حاصل، از روش دادههای تلفیقی پویا و تخمین معادله به روش گشتاورهای تعمیم‌یافته استفاده شده است.
نتایج این پژوهش حاکی از وجود رابطه مثبت و معنیدار بین گرایشهای احساسی سرمایهگذاران و سهام شناور آزاد با بازده سهام دارد.
کلیدواژه‌ها
- گرایش احساسی سرمایهگذاران
- سهام شناور
- گشتاور تعمیم‌یافته
- مدل دادههای تلفیقی طبقه‌بندی JEL : G19؛ G32؛ C33
عنوان مقاله [English]
The Effect of Investors Sentiment and Free Float on Stock return in TSE Listed Companies by Using Generalized Method of Moments (GMM)
نویسندگان [English]
- ommolbanin Dadar 1
- seyedeh mahboobeh jafari 2
This paper analyses the effects of investor sentiment and Free Float on stock price, based on Stock return. This study Uses data from firms listed in Tehran Stock Exchange over a period of 6 Years (2010-2016)and constructs investors' Sentiment Index and examines investors' sentiment effect on Stock return. Based on current expectations, when the free float is more, more deals done and consequently the share price volatility will also increase. Shareholders expect more profits from stocks which have more free floats. In this study, in order to increase the degree of confidence in the results, has been used Dynamic Panel method and estimation of the equation generalized moments (GMM).
The findings of this study indicate that there is a positive and significant relationship between investor sentiment and free float stocks and stock returns.
کلیدواژه‌ها [English]
- Investor Sentiment
- Free Float
- Generalized Method of Moments
- Dynamic Panel
مراجع
* باقرزاده، سعید، 1384،"عوامل موثر بر بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران" تحقیقات مالی، شماره 19، صص 64-25
* حیدرپور،فرزانه. تاری وردی،یداله و مریم محرابی.(1392)." تاثیر گرایشهای احساسی سرمایهگذاران بر بازده سهام". دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، شماره 17، صص 13-1
* سعیدی، علی. افخمی،عادل.(1391)."بررسی رابطه ریسک، بازده و نقدشوندگی با سهام شناور آزاد در بورس اوراق بهادار تهران". تحقیقات مالی. شماره 2. صص80-65
* قرباننژاداسطلکی، کامران. ملاحسینی، علی.(1387)."بررسی رابطه سهام شناور شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار با نرخ بازده آنها". بررسیهای حسابداری و حسابرسی. شماره 51. صص 86-69
* نیکبخت، محمدرضا. حسین پور، امیرحسین.(1395). "بررسی تاثیر رفتار احساسی سرمایهگذاران و اطلاعات حسابداری بر قیمت سهام". پژوهشهای تجربی حسابداری، شماره 22، صص 245-219
* نیکومرام، هاشم. رهنمای رودپشتی، فریدون(1391)." تاثیر سوگیریشناختی سرمایهگذاران بورس اوراق بهادار تهران بر ارزشیابی سهام". دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، شماره 13 .
* Antonios, S., Evangelos, V, & Patrick,V .(2014)."Facebooks daily sentiment and international stock markets". Journal of Economic Behavior and Organization, 107(B), 730-743.
* Baker, M. & Wurgler, J. (2006) . "Investor sentiment in the stock market". Journal of Economic Perspectives, 21(2), 129-151.
* Chen, H. De, Prabuddha. Yu, Hu. and Hyoun,B.(2011) "Sentiment Revealed In Social Media and its Effect on the Stock Market", Available at www.ssrn.com
* Doojin, R. Kim, H & Yang, H (2017). "Investor sentiment, trading behavior and stock Returns". Journal of Economics Letters. Volume 24, 2017 - Issue 12
* Ling, D., Naranjo, A. Scheik B., (2010), "Investor Sentiment and Asset Pricing in Public and Private Markets". Available at www.ssrn.com
* Li, M. (2010). "The effects of investor sentiment on returns and idiosyncratic risk in the Japanese Stock Market". International Research Journal of Finance and Economics, 60, 29-43.
* Liston, D. (2016). "Sin stock returns and investor sentiment". The Quarterly Review of Economics and Finance, 59, 63-70.
سهام شناور آزاد چیست؟
اگر در بازار سهام شناور چه کاربردی دارد؟ سرمایه فعالیت داشته باشید احتمالا مفهوم سهام شناور آزاد را شنیده‌اید. سهام شناور آزاد در واقع سهامی هستند که دارندگان این سهام قصد نگهداری آن را ندارند. در نتیجه این سهام در آینده‌ای نزدیک قابل معامله خواهند بود. در این مقاله قصد داریم توضیحاتی را درباره این سهام داده و به تمامی جوانب آن بپردازیم. با ما همراه باشید.
سهام شناور آزاد چیست؟
سهام شناور آزاد اصطلاحا در انگلیسی Free Float نامیده می‌شود. این سهام در واقع بخشی از سهام یک شرکت است که دارندگان آن (سهامداران حقوقی و حقیقی) تصمیم بر عرضه و فروش این سهام را دارند. این سهامداران قصد نگداری سهام و مشارکت در مدیریت شرکت را ندارند. به همین دلیل احتمالا این سهام در مدت کوتاهی قابل معامله خواهد بود.
برای درک بهتر این موضوع به مثال زیر توجه کنید:
سهامداران شرکت x را در نظر بگیرید. میزان سهام این سهامداران در شرکت به صورت زیر است:
1- سرمایه گذار a (سهامدار حقیقی): 40%
2- سرمایه گذار b (سهامدار حقیقی): 20%
3- سرمایه گذار c (سهامدار حقوقی): 10%
4- سایر سهامداران (شامل 1000 نفر): 30%
* کل سهامداران: 100%
در این مثال، سهام شناور شرکت x برابر با 30% است.
در بورس های سراسر جهان شرکت‌هایی وجود دارند که سهام شناور آزاد آن ها کمتر از 25% است. در این صورت این شرکت‌ها از لیست شرکتهای بورسی حذف می شوند. علت این امر آن است که اگر مالکان این شرکت‌ها راضی نیستند حتی 25% از سهامشان را بین سرمایه گذاران در بورس تقسیم نمایند، دلیلی برای حضورشان در بازار سرمایه وجود ندارد.
نکاتی در رابطه با سهام شناور آزاد
به بیان ساده سهام شناور آزاد سهامی است که صاحبان آن اجازه دارند در کوتاه مدت اقدام به فروش آن کنند. برای مثال سهامی که در تملک سهامداران عمده (برای کسب کرسی مدیریتی شرکت) است جزء سهام شناور آزاد محسوب نمی‌شود. نکات جانبی سهام آزاد شرکت‌ها شامل موارد زیر است:
- هرچه سهام شناور شرکتی بیشتر باشد، میزان نقدشوندگی آن نیز بیشتر است. در نتیجه نوسان قیمتی این سهام کاهش می یابد. زیرا حجم منابع مالی لازم برای دستکاری خیلی زیاد است (مثلا بایستی 35 میلیارد تومان به بازار سهام منتقل شود تا قیمت سهام آن شرکت دستکاری شود). اما در شرکتهای کوچک که سهام شناور آزاد آن ها کمتر است، قیمت به راحتی می‌تواند دست کاری شود. بنابراین توصیه می‌شود افرادی که به تازگی وارد بورس می‌شوند، از شرکت‌هایی با سهام شناور بالا برای معاملات خود استفاده کنند.
- میزان سهامی از شرکتهای بورسی که می‌تواند به عنوان سهام شناور قابل معامله باشد، از طرف سازمان بورس تعیین شده و در قسمت مربوط به هر نماد، در سایت مدیریت فناوری بورس تهران قرار داده شده است. برای مشاهده‌ی آن به سایت TSETMC مراجعه و نماد مورد نظر را در قسمت جستجو، پیدا کنید. به تصویر زیر نگاه کنید.
همان طور که در تصویر بالا مشاهده میکنید سهام شناور آزاد نماد وبانک 18 درصد است. این به معنی آن است که از کل تعداد سهام شرکت تنها 18 درصد آن در بازار قابل داد و ستد می‌باشد.
چگونگی محاسبه سهام شناور آزاد
با توجه به مثال بالا، سرمایه گذاران a، b و c سهامداران راهبردی هستند. سهامدار راهبردی در واقع سهامداری است که قصد فروش سهام خود را در کوتاه مدت نداشته و می‌خواهد برای اعمال مدیریت خود در شرکت، مالکیت سهام خود را حفظ نماید. از این رو، برای مشخص کردن میزان سهام شناور یک شرکت، لازم است در ابتدا سهامداران راهبردی آن شرکت و مقدار سهام آن ها مشخص شود. به عبارت دیگر، اگر سهام سهامداران راهبردی شرکت را از کل سهام شرکت کسر کنیم، آنچه باقی می‌ماند سهام شناور آزاد شرکت است.
سهام شناور بر قیمت سهم و تصمیم‌گیری سهامداران چه تاثیری دارد؟
هرچه سهام شناور شرکتی بیشتر باشد، برای افزایش قیمت این سهام به سرمایه بیشتری نیاز است. به عنوان مثال، دو شرکت که دارای سهام شناور 50 و 2 درصد هستند را در نظر بگیرید. شرکت دارای سهام شناور 50 درصدی به سرمایه بیشتری برای افزایش قیمت سهام دارد. اما شرکتی که دارای 2درصد سهام شناور است، با سرمایه اندک هم صف خرید تشکیل شده و قیمت سهام افزایش می یابد.
به عبارت دیگر، اگر شرکتی سهام شناور زیادی داشته باشد، سریع تر عرضه می شود. یعنی سهامداران مردمی افزایش می یابد. در نتیجه امکان دستکاری در قیمت سهام توسط سهامداران راهبردی کاهش می یابد. در مقابل، اگر شرکتی سهام شناور کمی داشته باشد، قیمت این سهام با سرمایه اندک هم قابل تغییر خواهد بود. در نتیجه سهامداران راهبردی می توانند جهت آن را به سمت اهداف خودشان به حرکت در آورند. در این شرایط (سهام شناور کم) می توان با سرمایه اندک در قیمت سهام افزایش یا کاهش کاذب ایجاد کرد و افراد را برای خرید آن ترغیب نمود. در صورتی که شرکت هایی با سهام شناور زیاد نمی توان معاملات سهام را در دست گرفت. در این شرایط حجم زیاد معاملات مانع از نوسانات شدید در قیمت سهام می‌شود.
آموزش گام به گام تحلیل بنیادی برای انتخاب سهم مناسب
برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تحلیل بنیادی روی لینک زیر کلیک کنید.
آیا میخواهید در بورس به موفقیت برسید؟ آیا نمیدانید چگونه یک سهم را از منظر بنیادی تحلیل کنید؟ نبود منبع آموزشی مناسب در زمینه تحلیل بنیادی انگیزه ای شد تا در یک کتاب آموزشی به زبانی کاملا ساده و کاربردی، به کمک تصاویر گویا و آموزش گام به گام، روش انتخاب یک سهم را بر اساس نکات بنیادی آموزش داده ایم. قطعا این روش آموزشی را در هیچ کجا پیدا سهام شناور چه کاربردی دارد؟ نخواهید کرد! این کتاب الکترونیکی را به تمام کسانی که می خواهند در بازار بورس به موفقیت مستمر برسند توصیه میکنیم .
سهام شناور آزاد یکی از عوامل مهم تأثیر گذار بر روی افزایش کارایی، عمق بازار و نقد شوندگی است. چنانچه جز آن دسته از افرادی هستید که به تازگی قصد سرمایه گذاری در این بازار را دارید، پیشنهاد می شود که از سهامی برای سرمایه گذاری استفاده کنید که از شناوری متعادلی برخوردار باشد. برای محاسبه شناوری متعادل، تنها لازم است میانگین سهام شناور شرکتهای بازار را به دست آورد. هرچه شناوری سهم به میانگین به دست آمده نزدیک تر باشد، شناوری سهم مورد سهام شناور چه کاربردی دارد؟ نظر متعادل تر است.
آیا میزان سهام شناور ثابت است؟
همان گونه که پیش تر گفته شد، سهام شناور باعث افزایش نقد شوندگی می شود. در نتیجه مقدار سهام شناور نمی تواند ثابت باشد. به دو دلیل زیر سهام شناور نمی تواند ثابت باشد:
- به هنگام افزایش قیمت سهم، سهامداران اصلی ممکن است این سهام را در بازار به فروش برسانند. در نتیجه مقدار سهام شناور در بازار افزایش می یابد.
- خرید سهام با حجم عمده از طریق یک یا چند کد بورسی توسط سهامداران حقیقی.
نکته قابل توجه این است که درصد سهام شناور شرکتهای بورسی و فرابورسی در دوره های 3 ماهه در سامانه کدال منتشر می شود.
شاخص شناور آزاد
هر یک از سهام با توجه به میزان شناوری که دارد بر روی شاخص تأثیر گذار خواهد بود. شاخص شناور به دلیل اینکه میزان اثرگذاری سهم با توجه به میزان تأثیرگذاری سهام شرکت که در بازار سهام قابل معامله هستند محاسبه می شود، حائز اهمیت سهام شناور چه کاربردی دارد؟ است. از این رو قابلیت تحلیلی بالایی داشته و می توان برای پیش بینی اتفاقات بازار سرمایه از آن استفاده کرد.
بهترین درصد میزان سهام شناور آزاد
حداکثری برای سهام شناور آزاد شرکت ها وجود ندارد. اما این شرکت‌ها حداقل باید دارای 5 درصد سهام شناور آزاد باشند. سهامداران عمده ممکن است تمامی سهام خود را به صورت خرد با رعایت شرایط در بازار عرضه کند. بنابراین سهام شناور آزاد می تواند افزایش یابد.
با توجه به گزارش‌ها، برای شرکتهای بورسی و فرابورسی درصد میانگین سهام شناور حدود 21 درصد است. هرچه میانگین سهام شناور به این درصد نزدیک تر باشد، شناوری سهم متعادل‌تر است.
تأثیر شناوری سهام در حباب قیمتی
بین سهام شناور آزاد شرکت و حباب قیمتی ارتباط نزدیکی وجود دارد. شرکت هایی که سرمایه کمی دارند، توانایی افزایش و رشد قیمتی در آن ها زیاد است. البته ریسک در این شرکت ها بالا است. این شرایط در شرکت های بزرگتر بالعکس (توانایی افزایش قیمتی و ریسک کمتر) است. سرمایه گذاران با توجه به میزان ریسک پذیری خود، یکی از این شرکت ها را انتخاب می نمایند.
یکی از جایگاه های مهمی که برای جذب سرمایه مناسب است، بازار سرمایه می باشد. سرمایه گذاران با شناختی که از خود درباره میزان ریسک پذیری و میزان سوددهی مورد انتظارشان دارند، سرمایه خود را صرف خرید سهام موردنظر خود می کنند. بدین ترتیب بازارهای سرمایه بایستی دارای حداقل کارایی برای جذب سرمایه گذاران و درنتیجه تأمین منابع مالی برای بازدهی بیشتر داشته باشند.
یکی از مشکلاتی که بازار سرمایه از جمله بورس تهران با آن مواجه است، کمبود سهام شناور است. امکان دستکاری قیمت توسط سرمایه گذاران بزرگ به واسطه‌ی پایین بودن سهام شناور افزایش می یابد. این مسئله باعث ایجاد اتفاقات ناخوشایندی از جمله حباب قیمتی می شود. در نتیجه منجربه کاهش اعتماد سرمایه گذاران به بازار سرمایه خواهد شد. متأسفانه در حال حاضر در برخی از شرکت ها در بورس تهران، مقدار سهانی که در بازار قابل معامله هیتند کاهش یافته و بر همین اساس احتمال قیمت سازی و سؤ استفاده از این مسئله افزایش یافته است. این موضوع برای شرکت هایی که به تازگی وارد بورس شده اند بیشتر است. به دلیل عدم وجود اطلاعات بنیادی در رابطه با این شرکت ها، بستر مناسبی برای افزایش شایعات بی اساس و حباب قیمتی بیشتر فراهم می شود.
مفاهیم پایه‌ای بورس بسیار گسترده و مهم هستند. اگر به تازگی به بازار سرمایه ورود کرده‌اید، پیشنهاد میکنیم مباحث آموزش بورس (به خصوص مفاهیم پایه) را به صورت منسجم در یک پکیج جامع اموزش بورس دریافت کنید. برای این منظور به لینک زیر مراجعه کنید.
جمع بندی
کارایی کارکردهای بازار دلیل اصلی رعایت حداقل میزان سهام شناور آزاد شرکت ها است. اگر سهام شناور شرکتی زیاد باشد، آن سهم بازار نقدتری داشته و نوسانات در قیمت کمتر بوده و در نتیجه ریسک سرمایه گذاری در این سهام کاهش می یابد. در نتیجه تقاضا افزایش می یابد. در حال حاضر بورس تهران نیز به محاسبه و انتشار ضریب سهام شناور شرکت هایی که پذیرفته شده اند می پردازد. این ضریب نشان دهنده میزان تسلط سهامداران استراتژیک به بازار است. به بیان دیگر، سهامداران عمده بیش از70 درصد از بازار سهام ایران را در اختیار دارند. همانطور که گفته شد، در بیشتر کشورها، شرکت هایی با کمتر از n درصد سهام شناور از بازار سرمایه حذف می شوند. چنانچه این معیار در ایران اجرایی شود، یا شرکت‌ها باید شناوری خود را بالا ببرند یا از بورس حذف می‌شوند.
آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته در بورس
برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته روی لینک زیر کلیک کنید.
تابلوخوانی در کنار تحلیل بنیادی و تکنیکال، بعد سوم بورس است. همه چیز در تابلوی معاملات سهم وجود دارد، اطلاعاتی که شاید در نگاه اول کسی متوجه آنها نشود اما با یادگیری تکنیک های تابلو خوانی و بازار خوانی می توانید به اطلاعات زیادی دست پیدا کنید و بر این اساس معاملات پر سودتری داشته باشید. در کتاب آموزش تابلو خوانی پیشرفته به مطالبی خواهیم پرداخت که در هیچ کلاس یا کتابی به شما آموزش نمی دهند. تکنیک هایی که حاصل سالها تجربه در بازار سرمایه است.
شاخص سهام آزاد شناور TEFIX چه مفهومی دارد؟
پیش از آنکه درباره «شاخص سهام آزاد شناور» یا همان TEFIX توضیح دهیم، لازم است مفهوم «سهام شناور آزاد» را مرور کنیم. سهام شناور آزاد(Free Float) بخشی از سهام یک شرکت سهامی اطلاق می‌شود که دارندگان آن آماده عرضه و فروش آن بخش از سهام هستند و انتظار میرود در آینده‌ای نزدیک قابل معامله باشد. مالکان سهام شناور سهام شناور چه کاربردی دارد؟ آزاد قصد ندارند با حفظ آن در مدیریت شرکت مشارکت کنند.
سهام شناور آزاد
برای محاسبه سهام شناور آزاد باید ترکیب سهامداران، بررسی و سهامداران راهبردی را مشخص کرد. سهامدار راهبردی، سهامدارانی هستند که در کوتاه مدت، قصد واگذاری سهام خود را نداشته و معمولاً می‌خواهند برای اعمال مدیریت خود، این سهام را حفظ کنند. به عنوان مثال سهام شناور آزاد شرکتهای مخابرات ایران و فولاد مبارکه به ترتیب برابر با پنج درصد و ۲۴درصد است.
شاخص سهام شناور آزاد (TEFIX)
با عنایت به مفهوم «سهام شناور آزاد» می‌خواهیم درباره «شاخص سهام شناور آزاد» نیز توضیح دهیم. محاسبه شاخص سهام شناور آزاد، مشابه شاخص کل است، با این تفاوت که در وزن‌دهی شرکتهای موجود در سبد شاخص، به جای استفاده از کل سهام منتشر شده، تنها از سهام شناور آزاد شرکت‌ها استفاده می‌شود و هدف اصلی استفاده از سهام شناور آزاد در محاسبه شاخص‌ها، در واقع پیگیری رفتار قسمتی از بازار است که از قدرت نقدشوندگی بیشتری برخوردار هستند.
آشنایی با مفهوم شاخص در بورس و انواع آن
سرمایه‌گذاری در تمام بازارهای مالی به ویژه بازار بورس، نیازمند یک معیار برای ارزیابی عملکرد می‌باشد. بسیار اهمیت دارد که سنجش بازارها توسط معیارهای استاندارد انجام شود. از معیارهای بسیار مهم که به کمک آنها می‌توان وضعیت گذشته و حال بورس را در ابعاد مختلف بررسی کرد، می‌توان به شاخص‌های بورسی اشاره کرد. تحلیل‌گران بازار سرمایه که بر اساس تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال، تابلوخوانی یا ترکیبی از این روش‌ها فعالیت می‌کنند، به کمک این شاخص‌ها می‌توانند روند قیمت‌ها و وضعیت شرکتهای بورسی را به‌راحتی و با دقت بیشتری ارزیابی کنند. برای آشنایی بیشتر با مفهوم شاخص در بورس و کاربرد و انواع آن، با ادامه‌ی این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در چراغ همراه باشید.
تعریف شاخص در بورس
شاخص در لغت به معنای نماگر یا نشانگر و در حالت کلی عددی است که با استفاده از آن می‌توان تغییرات ایجاد شده در یک یا چند متغیر را در بازه‌های سهام شناور چه کاربردی دارد؟ زمانی مشخص مشاهده نمود. در بازار سرمایه هم شاخص یا INDEX، معیاری است که به واسطه‌ی آن خیلی سریع و راحت می‌توان فهمید که بازار به صورت کلی در چه وضعیتی به سر می‌برد. به زبان ساده‌تر، شاخص در بورس در واقع، نمونه‌ای از سهام مبادله شده در بورس است که اطلاعات سهام شناور چه کاربردی دارد؟ کلی در رابطه با بازار را در اختیار افراد قرار می‌دهد. دقت داشته باشید که برای بررسی کلی بازار می‌توان از شاخص بورس استفاده کرد اما برای بررسی عملکرد یک یا چند سهم باید وضعیت هر یک را جداگانه مورد بررسی قرار داد. زمانی‌که گفته می‌شود مثلاً بازار ۱۰۰ واحد سود کرده است، منظور از بازار یک شاخص می‌باشد.
مهم‌ترین شاخص‌های بورسی
شاخص در بورس با توجه به معاملات روزانه، تغییر می‌کند و عوامل متعددی همچون قیمت، بازارها، حجم معاملات و …، بر مقدار آن اثرگذار است. اما به دلیل گستردگی عوامل موثر بر شاخص، شاخص‌های بورسی به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که هرکدام از آنها موارد متفاوتی را به سهامداران نشان می‌دهند. سرمایهگذاران می‌توانند بر اساس هدفی که دارند از این شاخص‌ها برای سنجش سرمایه‌گذاری خود استفاده نمایند. در ادامه به معرفی و بررسی مهم‌ترین شاخص‌های موجود در بازار خواهیم پرداخت.
۱. شاخص کل (هم‌وزن) از انواع شاخص در بورس
شاخص کل (هم‌وزن) از انواع شاخص در بورس
از آنجایی‌که تاثیرگذاری شرکت‌ها با سرمایه‌ی بزرگتر بر شاخص کل بیشتر است، فعالان بازار آن را معیار مناسبی برای تعیین عملکرد بازار نمی‌دانند. در محاسبه‌ی شاخص هم وزن که از انواع شاخص در بورس می‌باشد، از تعداد سهام شرکت‌ها استفاده نمی‌شود. به همین منظور شاخص هم‌وزن معیار مناسب‌تری برای تعیین عملکرد تمامی شرکتهای حاضر در بورس به‌دست می‌دهد. در شاخص کل هم‌وزن، شرکتهای پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه‌ی شاخص کل سهیم هستند؛ یعنی نوسان شرکتهای کوچک درست به اندازه نوسان شرکتهای بزرگ بررسی و محاسبه خواهد شد. برای مثال هنگامی که شاخص کل بورس مثبت باشد اما شاخص هم‌وزن منفی باشد و کاهش یافته باشد بدین معنی است که تنها چند شرکت بزرگ در بازار با افزایش قیمت همراه بودند و اغلب سهام بازار دارای قیمت منفی هستند.
۲. شاخص کل TEDPIX
شاخص کل TEDPIX
شاخص کل TEDPIX (Tehran Exchange Price Index)، شاخص بازدهی یا همان شاخص قیمت و بازده نقدی است و از پرکاربردترین شاخص‌ها در بین فعالان بازار سرمایه می‌باشد. درواقع، این شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه‌ها از آن به عنوان شاخص بورس تهران صحبت می‌شود. شاخص کل TEDPIX، بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار است. به بیان دیگر تغییرات شاخص کل، بیانگر میانگین بازدهی سرمایهگذاران در بورس است. نکته‌ای که در خصوص این نوع از شاخص کل باید در نظر داشت آن است که افزایش یا کاهش عدد شاخص کل به معنای سود یا زیان تمام شرکتهای فعال در بازار سرمایه نیست چرا که این شاخص بیانگر میانگین بازدهی کل شرکت‌هاست و ممکن است در این میان شرکتی سود و شرکت دیگر ضرر کرده باشد.
نکته: وضعیت شرکتهای بزرگ فعال در بورس، اثر بسیاری بر روی شاخص کل دارد و می‌تواند آن را تحت تاثیر مستقیم خود قرار دهد؛ بنابراین هر چه شرکت‌ها بزرگتر باشند و سرمایه‌ی بیشتری داشته باشند، تاثیر بیشتری بر روی این نوع از شاخص در بورس خواهند داشت. به‌عنوان مثال تاثیرگذاری تغییرات قیمت شرکتهای بزرگی همانند فولاد مبارکه و صنایع پتروشيمی خليج فارس خیلی بیشتر از تاثیرگذاری شرکتهای کوچکی مانند قند هکمتان یا سیمان خاش بر شاخص کل است.
۳. شاخص قیمت ( هم‌وزن)
شاخص قیمت (هم‌وزن)
شاخص قیمت هم وزن، یکی دیگر از انواع شاخص در بورس است که در آن، شرکتهای پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه‌ی شاخص قیمت سهیم هستند. در واقع در شاخص‌های قیمت از نوع هم‌وزن، وزن تمام شرکت‌ها در محاسبه‌ی شاخص یکسان در نظر گرفته می‌شود و تغییرات شاخص گویاتر است. این امر موجب می‌شود تا بتوان وضعیت عمومی بازار را بهتر درک کرد. نکته‌ای که باید دقت داشته باشید این است که در این نوع شاخص هم نوسانات مثبت و منفی شرکتهای کوچک، به اندازه نوسانات مثبت و منفی شرکتهای بزرگ، تاثیرگذار است.
۴. شاخص قیمت TEDPIX از انواع شاخص در بورس
شاخص قیمت TEDPIX که از اصلی‌ترین انواع شاخص در بورس می‌باشد، بیانگر روند عمومی تغییر قیمت سهام همه شرکتهای پذیرفته در بورس اوراق بهادار است. برخلاف شاخص کل، سود تقسیمی شرکت‌ها در این شاخص لحاظ نمی‌شود. برای مثال، چنانچه شاخص قیمت بورس در مدت یکسال ۲۰ درصد رشد داشته باشد، به این معناست که سطح عمومی قیمت‌ها در بورس نسبت به یکسال گذشته به طور متوسط ۲۰ درصد رشد داشته است. دقت داشته باشید که در این نوع از شاخص هم مثل شاخص کل، وزن شرکت‌ها در تاثیر آنها بر شاخص قیمت موثر است؛ یعنی هرچه شرکت بزرگتر باشد، تاثیر آن بر شاخص قیمت نیز بیشتر خواهد بود. در شاخص قیمت، بر خلاف شاخص کل، فقط قیمت سهام شرکتهای بورسی در فرمول شاخص لحاظ می‌شود. حال آن که در شاخص کل علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکت‌ها هم در محاسبه‌ی شاخص مورد محاسبه قرار خواهد گرفت.
۵. شاخص سهام آزاد شناور TEFIX
شاخص سهام آزاد شناور TEFIX
بخشی از سهام یک شرکت سهامی که دارندگان آن آماده‌ی عرضه و فروش آن هستند، را سهام شناور آزاد (Free float) می‌گویند که انتظار میرود این بخش از سهام شرکت در آینده‌ای نزدیک قابل معامله باشد. الباقی سهام شرکت هم که به طور عمده میزان زیادی است، در اختیار افراد حقوقی که سهامداران عمده‌ی شرکت هستند، قرار دارد. مالکان سهام شناور آزاد قصد ندارند با حفظ آن سهام شناور چه کاربردی دارد؟ در مدیریت شرکت مشارکت کنند. با توجه به این تعریف، شاخص سهام آزاد شناور TEFIX، بیانگر میانگین تغییرات میزان سهام شناور آزاد (که همان میزان سهام در اختیار سهامداران حقیقی است) می‌باشد. این نوع از شاخص در بورس نشان‌دهنده‌ی وضعیت سهام در حال معامله در بازار بوده و به همین دلیل معیار مناسبی برای تحلیل نقدشوندگی سهام مورد توجه سرمایهگذاران است. در واقع، سهام شناور آزاد آن دسته از سهامی هستند که در بازار خرید و فروش می‌شود.
محاسبه شاخص سهام شناور آزاد، مشابه شاخص کل است. با این تفاوت که در وزن‌دهی شرکتهای موجود در سبد شاخص، به جای استفاده از کل سهام منتشر شده، تنها از سهام شناور آزاد شرکت‌ها استفاده می‌شود. هدف اصلی استفاده از سهام شناور آزاد که از انواع بسیار مهم شاخص در بورس می‌باشد، در محاسبه‌ی شاخص‌ها، در اصل پیگیری رفتار قسمتی از بازار است که از قدرت نقدشوندگی بیشتری برخوردار باشد.
انواع دیگر شاخص در بورس
در بورس اوراق بهادار تهران، انواع دیگری از شاخص در بورس نظیر شاخص مالی، شاخص صنعت، شاخص قیمت به تفکیک هر صنعت و شاخص قیمت ۵۰ شرکت بزگ و شاخص ۳۰ شرکت بزرگ وجود دارد. هر یک از این شاخص‌ها در واقع یک زیر شاخص از کل بازار سرمایه هستند. به عنوان مثال تغییرات شاخص صنعت بیانگر میانگین بازدهی سرمایهگذاران در شرکتهای تولیدی است و تغییرات شاخص مالی نیز بیانگر میانگین بازدهی سرمایهگذاران در گروه خدمات مالی و سرمایه‌گذاری است.
سخن آخر
در این مقاله از سایت آموزش چراغ به بررسی مفهوم شاخص در بورس و معرفی برخی از مهم‌ترین انواع شاخص پرداختیم. گفتیم که شاخص‌های بورسی معیاری برای ارزیابی روند بازار و قیمت سهام شرکت‌ها هستند و بنابراین شناخت آنها بسیار مهم است. بررسی شاخص‌ها، مخصوصاً در زمان رکود یا رونق بازار، بسیار مهم است و روند آینده‌ی قیمت را بهتر نشان می‌دهد. با کمک شاخص‌ها نه تنها می‌توان روند کلی بازار یا قیمت سهام را بررسی کرد، بلکه می‌توان به مقایسه سهام و صنایع مختلف نیز پرداخت. دقت داشته باشید که برای بررسی وضعیت سهام باید شاخص‌های مختلف در کنار هم مورد توجه قرار گیرند. معامله‌گران با توجه به نیازمندی خود از این شاخص‌ها برای سنجش بازار و سبد سرمایه‌گذاری خود استفاده می‌کنند.
چراغ ، به‌عنوان پلتفرم آموزش و کاریابی در تلاش است تا با بیان نکات آموزشی مهم در زمینه‌ی کار و سرمایه‌گذاری به شما برای رسیدن به موفقیت در این زمینه‌ها کمک نماید.
سهام شناور آزاد در بورس چیست؟
ساعد نیوز: برخی مفاهیم در بورس بسیار کاربردی بوده و دانستن آن ها برای کاربران می تواند اتفاقات خوشی در بورس رقم بزند به احتمال زیاد رد ورد بر خط آنلاین معاملات بورس در قسمت بالای در جدول اولیه با نامی به اسم سهام شناور آزاد آشنا شده اید.«سهام شناور» (Floating Stock) یا سهام شناور آزاد تعداد سهام موجود برای داد و ستد یک سهام خاص است.
«سهام شناور» (Floating Stock) یا سهام شناور آزاد تعداد سهام موجود برای داد و ستد یک سهام خاص است. سهام هایی با شناوری کم معمولاً تعداد کمی سهم دارند. سهام شناور با تفریق سهام خاص مربوط به چند شخص یا عمده و راهبردی (Closely-held Shares) و سهام غیر قابل معامله (Restricted Stock) از کل سهام منتشر شده (Outstanding Shares) یک شرکت محاسبه می شود. سهام راهبردی آن بخش از سهامی است که متعلق به خودی ها، سهامداران عمده و کارمندان آن شرکت است. سهام غیر قابل معامله نیز به سهامی اطلاق می شود که به دلیل محدودیت موقت مانند دوره توقف به دلیل عرضه اولیه نمی توان آن را معامله کرد.
سهام با شناوری کم به طور کلی آسیب پذیرتر از سهام با شناوری بزرگ خواهد بود و معاملات آن دشوارتر است. این امر به آن دلیل است که با داشتن تعداد کمتری سهم، پیدا کردن خریدار یا فروشنده دشوارتر خواهد بود. این موضوع منجر به پراکندگی بزرگ تر و اغلب حجم معامله کمتری می شود.
چگونه سهام شناور سهام شناور چه کاربردی دارد؟ آزاد را محاسبه کنیم؟
برای محاسبه سهام شناور آزاد باید ابتدا ترکیب سهامداران را بررسی کرده و سپس تعداد سهامداران راهبردی را تعیین کنیم. وقتی تعداد این سهامداران را بدانیم و از کل سهامداران کم کنیم، می توانیم به تعداد سهام شناور آزاد و درصد آن به کل سهام شرکت دست یابیم.
شناوری سهم چه اثری بر قیمت سهم و تصمیم سهامداران دارد؟
در بسیاری از بورس های دنیا، شرکت هایی که شناوری کمتر از ۲۵ درصد دارند، از فهرست شرکت های بورسی حذف می شوند. دلیلش هم این است که اگر شرکتی مایل نیست حداقل یک چهارم سهامش را به مردم بدهد پس نباید در بورس سهام شناور چه کاربردی دارد؟ سهام شناور چه کاربردی دارد؟ وجود داشته باشد. در نقطه مقابل، اگر سهمی شناوری زیادی داشته باشد، زودتر و سریع تر عرضه می شود. در نتیجه، تعداد سهامداران مردمی بیشتر می شوند و امکان دست کاری قیمتی توسط تصمیم گیرندگان شرکت کاهش می یابد. اما اگر شرکتی شناوری کمی داشته باشد، توسط مدیران و سهامداران راهبردی می تواند به سمت اهداف مدنظر آن ها هدایت شود. اگر سهام شناور آزاد کم باشد با سرمایه کم می توان قیمت آن را در دست گرفت و افزایش یا کاهش کاذب در آن ایجاد کرد و با شایعات سهام داران آن را فریب داد یا افراد را ترغیب به خرید آن کرد. در شرکت هایی با سهام شناوری بالا به راحتی نمی توان معاملات سهام را تحت تاثیر قرارداد. در چنین شرکت هایی حجم بالای معاملات و سهام دارانش مانع از نوسانات زیاد سهم می شود.
چرا سهام شناور مهم است؟
شناوری سهام یک شرکت پارامتر مهمی برای سرمایه گذاران است، زیرا مشخص می کند که چه تعداد از سهام برای معامله توسط عموم سرمایه گذاران در دسترس است. شرکت ها مسئولیتی در قبال نحوه داد و ستد سهام شناور توسط مردم ندارند و این موضوع به عملکرد بازار ثانویه بر می گردد. بنابراین، خرید سهام، فروش آن یا حتی استقراض آن توسط سرمایه گذاران، بر شناوری سهم تأثیر نمی گذارد، زیرا این موارد تغییر تعداد سهام موجود برای معامله را نشان نمی دهد و صرفاً نمایانگر بازتوزیع آن است. به همین ترتیب، اختیار معامله یک سهم، تأثیری در شناوری آن نخواهد داشت.
یکی از مواردی که شرکت های کوچک با سهام شناور کم با آن مواجه هستند، این است که افراد با سرمایه کم می توانند روند سهم را تغییر دهند و سهامداران خرد را دچار اشتباه کنند. این کار دست سفته بازان را برای سودجویی باز می کند. اما در مقابل، قیمت سهام شرکت هایی با شناوری بالا را نمی توان به سادگی تغییر داد و دچار نوسان کرد.
نکته دیگر این است که تغییر قیمت سهام با شناوری کم ساده تر است. زیرا چنین سهامی که تعداد سهم کمتری دارد، عرضه اش هم کمتر است و با سرمایه کم می توان برای آن صف خرید ایجاد کرد.
آیا میزان سهام شناور ثابت می ماند؟
همان طور که پیش تر گفته شد، سهام شناور، قابلیت نقد شوندگی بالایی دارد. میزان این سهام شناور، ثابت نیست. چون ممکن است سهامداران اصلی شرکت در هنگام رشد قیمت سهم، آن را در بازار بفروشند و به همین علت میزان سهام شناور خود را در بازار کاهش دهند. اگر خریدار خرد نیر تصمیم بگیرد با یک یا چند کد سهامداری، سهام را با حجم عمده خریداری کند شناوری سهم کاهش می یابد. شرکت های بورسی و فرابورسی در دوره های سه ماهه، درصد سهام شناور خود را روی سامانه کدال منتشر می کنند.
بهترین میزان سهام شناور آزاد چند درصد است؟
حداقل مقدار سهام شناور آزاد شرکت ها می تواند ۵ درصد باشد. اما در واقع برای این مقدار، حداکثری وجود ندارد. چون یک سهامدار عمده می تواند کلیه سهام خود را با رعایت ضوابط و شرایط خاص در قالب عرضه خرد در بازار به فروش برساند و به همین ترتیب میزان شناوری سهام شرکت را افزایش دهد. تجربه نشان داده، هر چه این درصد به میانگین شناوری نزدیک تر باشد، متعادل تر است. طبق آخرین گزارش ها، درصد میانگین شناوری چیزی حدود ۲۱ درصد برای شرکت های بورسی و فرابورسی است.
شاخص شناور آزاد چیست؟
در این شاخص، هر سهم بر اساس سهام شناوری که دارد روی شاخص تاثیر می گذارد. دلیل اهمیت شاخص شناور به این خاطر است که تاثیر گذاری هر سهم، بر مبنای میزان اثرگذاری سهام قابل معامله شرکت در بازار سهام محاسبه می شود. به همین دلیل، قابلیت تحلیلی بالایی دارد و خاصیت توضیح کنندگی آن می تواند اتفاقات بازار سرمایه را کاملا پوشش دهد.
در بسیاری از بورس های دنیا شرکت هایی كه كمتر از ۲۵ درصد سهام آن ها، شناور آزاد باشد، از فهرست شرکت های بورسی حذف می شوند. به دلیل اینكه اگر مالكان شركتی نمی خواهند حداقل ۲۵ درصد سهام آن ها بین مردم توزیع شود و علاقه مند هستند سهام را برای خود نگه دارند، دلیلی برای حضور آن ها در بازار بورس وجود ندارد.
همچنین اگر سهمی نسبت سهام شناور آزاد بیشتری داشته باشد، امكان نقد شوندگی آن بیشتر و دست کاری قیمت آن كمتر می شود. زیرا حجم منابعی كه برای دست کاری آن لازم است خیلی زیاد بوده، اما شركتی كه كوچك است و سهم شناور آزاد آن كم است، به سادگی دچار دست کاری قیمت می شود.
دیدگاه شما