عوامل موثر بر شاخص کل بورس

عوامل موثر بر شاخص کل بورس

«ابتکار» عوامل موثر بر شاخص بورس ۱۴۰۰ را بررسی کرد اوج گیری در روزهای پایانی

کیمیا نجفی
بازار در روزهای پایانی سال روند نسبتا مثبتی را پشت سر گذاشته و شاخص‌سازها با افزایش حجم تقاضا، تاثیر مثبتی در حرکت صعودی شاخص داشتند. نمادهای بزرگ و شاخص‌ساز با افزایش حجم تقاضا همراه بودند و تاثیر مثبتی در شاخص داشتند اما در مقابل تعداد زیادی از نمادها قفل در صف فروش هستند. در این میان برخی از کارشناسان از بالا رفتن امید برای بهبود شرایط بازار در سال آتی می‌گویند. به گفته آنها پرونده بورس سال‌جاری در حال بسته شدن است اما سرمایه‌گذاران هوشمندی که درس‌های مهمی از اتفاقات امسال بازار سرمایه گرفته‌اند اگر به آنها توجه کنند سال ۱۴۰۰ برای آنها سودآور خواهد یود. اما از سوی دیگر عده‌ای تصور بازگشت شاخص به دوران طلایی ابتدای سال 99 را کمی عجولانه می‌دانند و معتقدند که نمی‌توان با رشد چندروزه شاخص پیش‌بینی کرد که بازار در ماه‌های آتی به روند رشد بازمی‌گردد.
اواخر سال 98 بازار سرمایه توانسته بود نظر بسیاری از افراد را به خود جلب کند و محلی امن برای جذب نقدینگی‌های خرد و کلان سرمایه‌گذاران شود. به گونه‌ای که این بازار با شرایط بسیار مناسب سال 99 را آغاز کرد و تا مدت‌ها شرایط ایده‌آل آن نقل محافل شد. از آن پس حتی مسئولان دولتی نیز به کرات مردم را تشویق به سرمایه‌گذاری در بازار بورس می‌کردند و نوید روزهای طلایی‌تر را به سهام‌داران می‌دادند. در همان زمان بسیاری از افراد بدون دانش و شناخت کافی از بازار تنها به پشتوانه وعده مسئولان دولتی اقدام به دریافت کد بورسی کردند. شاخص بورس در آن زمان در مواجه با تعداد بالایی از سرمایه‌گذاران تازه‌وارد روزانه رکوردهای بی‌سابقه‌ای را ثبت می‌کرد تا جایی که دوازدهم مرداد سال جاری بود که اتفاقی تاریخی برای بازار سرمایه رخ داد و شاخص کل بر قله دو میلیونی نشست. اما این رکورد پایدار نبود و شاخص کم‌کم تغییر مسیر داد و سهام‌داران به خصوص تازه‌واردان را با نگرانی‌هایی روبه‌رو کرد.
تداوم روزهای سیاه بازار سرمایه

در اوایل تغییر مسیر بازار برخی‌ها معتقد بودند که ریزش‌ها، اصلاح بازار بوده و سها‌م‌داران نباید نسبت به این اتفاق با هیجان برخورد کنند. اما از سوی دیگر برخی از تحلیلگران بر این باور بودند که همان روند هجوم نقدینگی که شاخص کل را به دو میلیون واحد رساند، این‌بار برعکس شده و به دلیل برخی روخدادها، نقدینگی با سرعت درحال خروج از بازار است و نمی‌توان پیش‌بینی از زمان توقف این ریزش‌ها داشت. گذشت زمان ثابت که نظر تحلیلگران در خصوص قابل پیش‌بینی نبودن زمان توقف ریزش‌ها صحیح بود و دیگر کسی از شرایط ایده‌آل بازار صحبتی نکرد. حالا با گذشت ماه‌ها از دوران طلایی بازار سهام‌دارانی که تا به حال طعم تلخ ضرر را نچشیده بودند به دنبال راهی برای خروج از بازار سرمایه می‌گشتند. در میان روزهای سیاه بازار مسئولان پیشنهادها و تغییر سیاست‌هایی را برای بهبود شرایط بازار مطرح می‌کردند اما در حالی که متولیان بازار سرمایه با تغییرات مداوم در سیاست‌ها به دنبال بهبود شرایط بودند، بازار کماکان روند منفی خود طی ماه‌های اخیر را حفظ و توجهی به تصمیمات، تغییرات و پیش‌بینی‌ها نداشت، به همین دلیل تحلیلگران بازار تغییرات سیاست‌ها را آنطور که باید و شاید موثر بر بهبود شاخص نمی‌دانستند. اما اکنون که روزهای پایانی سال 99 را سپری می‌کنیم بازار بر خلاف روزهای گذشته خود با رشد کم شتابی در مسیر صعود قرار گرفته است و برخلاف پیش‌بینی‌ها روزهای آرام و به دور از تنشی را می‌گذراند.
چه عاملی سبب شد بازار در روزهای پایانی سال آرام بگیرد؟
بازار سرمایه روز سه‌شنبه هم همانند روزهای گذشته روندی صعودی داشت و شاخص کل بورس بیش از ۹۰۰۰ واحد افزایش یافت. شاخص کل بورس با ۶۰۶۶ واحد افزایش به رقم یک میلیون و ۲۵۴ هزار واحد رسید. شاخص کل با معیار هم وزن هم ۵۴۵ هزار واحد افزایش یافت و رقم ۴۳۴ هزار و ۸۳۶ واحد را ثبت کرد. اما دلیل رشد شاخص در روزهای گذشته چه می‌تواند باشد؟ شاهین احمدی، کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش به «ابتکار» گفت: بازار سرمایه با عوامل بنیادی رشد می‌کند. به بیانی روشن‌تر همین که ابهامی وجود نداشته باشد، شرکت‌ها دورنمایی سودآوری داشته باشند و شرایط اقتصادی کشور شرایط قابل قبولی باشد می‌تواند وضعیت آرامی را برای بازار سرمایه به وجود بیاورد.
وی در ادامه گفت‌وگو با بیان اینکه اخیرا برخی از ابهامات از بین رفته است و این مسئله تاثیر قابل توجهی را برای بازار به همراه داشته است، افزود: اخیرا برخی از ابهامات از بین رفته است، مخصوصا ابهامات بودجه و اوراق بدهی کنار رفت و این باعث شد که منابع شرکت‌های بزرگ تا حدودی نفس بکشند و بتوانند به سمت بازار حرکت کنند.
تاثیر مصوبه سازمان بر روند حرکتی شاخص
احمدی در ادامه صحبت‌هایش به تاثیر مصوبه سازمان بورس بر روند حرکت شاخص طی روزهای اخیر اشاره کرد و در این‌باره گفت: به غیر از عوامل گفته شده مصوبه سازمان بورس نیز بی تاثیر در وضعیت اخیر بازار نبود. طبق این مصوبه سازمان، صندوق‌ها را ملزم کرد که بخشی از منابع خود را تا آخر اسفندماه به خرید سهام تخصیص بدهند. این عوامل توانست روزهای آرام‌تری را برای بازار در هفته پایانی سال رقم بزند.
بازار بورس در سال 1400 چه مسیری را برای ادامه حرکت انتخاب می‌کند؟
وی در پاسخ به این پرسش که آیا رشد اخیر شاخص در ماه‌های آتی تداوم خواهد داشت یا خیر؟ گفت: برای هرگونه پیش‌بینی باید در ابتدا ببینیم که عوامل بنیادی از بازار پشتیبانی می‌کنند یا خیر. آخرین گزارش ماهانه تولید و فروش شرکت‌ها که مشخص شود سود سال 99 را می‌توان با دقت پیش‌بینی کرد و پس از آن سال 1400 بسیار اهمیت پیدا می‌کند. ما باید ببینیم که سودآوری سال‌های بعد یعنی سال 1400 و سال‌های بعد از آن می‌تواند از قیمت‌های فعلی پشتیبانی کند یا خیر؟ تا اینجا سودآوری سال 1399 مبهم بود اما وقتی سودآوری سال جاری مشخص شود می‌تواند دورنما را تا حدودی بررسی کرد.
این کارشناس بازار سرمایه با بیان این مسئله که پیش‌بینی تداوم رشد شاخص برای سال آتی کار دشواری است، ادامه داد: با توجه به مسائل گفته شده پیش‌بینی تداوم رشد شاخص برای سال آتی کار دشواری است عوامل موثر بر شاخص کل بورس اما به هرحال بازار طی روزهای اخیر در شرایط قابل قبولی بوده و من گمان می‌کنم اگر عوامل بنیادی شرکت‌ها از این وضعیت پشتیبانی کند تداوم رشد را خواهیم داشت اما اگر پشتیبانی نکند ممکن است اتفاقات دیگری رخ دهد.

عوامل موثر در مثبت شدن بورس را بشناسید

کارشناس بازارسرمایه با اشاره به نقش ٨ عامل در بازگشت شاخص به مدار صعود گفت: پس از برگزاری انتخابات، ریسک فعلی از بین می رود و رونق به معاملات باز می گردد.

به گزارش صدای بورس ، پیمان حدادی، کارشناس بازار سرمایه با اشاره به علت رشد این روزهای شاخص بورس اعلام کرد: افزایش حجم معاملات در بازار در کنار افزایش نسبی قیمت‌ها و نیز کاهش تعداد نمادهای حاضر در صف فروش طی روزهای گذشته، نوید بخش حرکت بازار به سمت تعادل و بعد ١٠ ماه روند نزولی شاخص بورس ، اکنون معاملات در حال خارج شدن از مسیر اصلاحی است.

٨ عامل اثرگذار بر بازگشت شاخص بورس به مدار رشد

کاهش ریسک معاملات با مشخص شدن نامزدهای نهایی: با نزدیک شدن به روز انتخابات و مشخص شدن نامزدهای نهایی تا حدود زیادی بازار سرمایه توانسته ریسک انتخابات را مدیریت کند و از این طریق ریسک موجود کاهش یافته است. اکثر نامزدها در خصوص بازار سرمایه و حمایت از آن وعده‌هایی دادند که در صورت واقعی بودن وعده‌ها، بطور حتم می‌تواند برای روند بازار مثبت باشد.

نقش پررنگ تزریق نقدینگی به صندوق تثبیت بازار بر معاملات: دیگر عاملی که در مثبت شدن روند بازار اثرگذار بود و به رشد شاخص کل و سهام بزرگ بازار کمک کرد، تزریق ٢٠٠ میلیون دلاری بود که واریز بخشی از آن انجام شده است. این مبلغ قرار است در چند مرحله واریز شود و طبق اظهارات رییس سازمان بورس طی روزهای آینده مابقی واریزی انجام خواهد شد.

ممکن است از نظر ریالی این واریز چهار هزار میلیارد تومانی، عدد چندان قابل توجهی در برابر معاملاتی که در بازار انجام می شود محسوب نشود اما این اقدام نشان می دهد سران قوا تصمیم دارند حداقل از طریق واریز نقدینگی و دیگر راه های ممکن بار دیگر از بازار سرمایه حمایت کنند. این اقدام بیش از آنکه بخواهد از لحاظ ریالی کمک کند، موجب تزریق عوامل مثبت روانی شد که زمینه بازگشت اعتماد دوباره را برای ورود نقدینگی‌ها فراهم کرد.

ثبات معاملات در بازارهای جهانی: روند معاملات در عوامل موثر بر شاخص کل بورس بازارهای جهانی و ثبات ایجاد شده از دیگر عواملی بود که هفته‌های گذشته به رشد قیمت‌ سهام شاخص ساز کمک کرد. پس از رشدهایی که در نیمه دوم سال ٩٩ در بازار جهانی رخ داد بسیاری از تحلیلگران به دنبال اصلاح در قیمت‌های بازار جهانی بودند که این موضوع گمانه زنی هایی را برای تغییر روند بازار ایجاد کرد در حالی که از یک ماه گذشته زمینه ثبات نسبی در معاملات بازارهای جهانی فراهم شده است.

این ثبات نسبی در قیمت‌های جهانی و نرخ ارز باعث شد گزارش‌های تولید و فروش شرکت‌های بورسی و فرابورسی در اردیبهشت‌ ماه مطلوب باشد و روند بازار هم از نظر بنیادی به دنبال خرید سهام پیش رود.

ثبات و کاهش در نرخ بهره بانکی: ثبات و کاهش در نرخ بهره بانکی از دیگر عواملی است که می تواند در میان‌ مدت به بهبود روند بازار سرمایه کمک کند.

افزایش ورود نقدینگی به بازار سهام: ثبات و رکود معاملات در بازارهای رقیب اعم از مسکن، طلا، سکه و خودرو زمینه ورود نقدینگی به بازار سهام را فراهم کرد. اکنون این بازارها نسبت به بازار سرمایه گران‌تر هستند و بورس از نظر ارزش ذاتی در شرایط بهتری نسبت به دیگر بازارها قرار دارد.

ریزش رمز ارزها: ریزش رمز ارزها دیگر عامل اثرگذار بر بهبود معاملات بورس است. این بازار به عنوان رقیب اصلی بازار سهام تلقی می‌شود که با توجه به نوسانات منفی و عجیبی که در این بازار رخ داده به نظر می رسد نقدینگی که ماه های گذشته به این سمت حرکت کرده در حال خروج و بازگشت به بازار سهام باشد.

پیشروی صف‌های فروش سهام کوچک به سمت تعادل: همچنان در بازار سهام بعد از چند ماه بیش از ۲۵۰ نماد کوچک درگیر در صف های فروش، روز به روز در حال نزدیک شدن به تعادل هستند. اکنون دیگر بازار سهام مانند چند وقت گذشته شاهد فروشنده ای خاص نیست اما خریداران به دنبال خرید در قیمت‌های منفی هستند. افزایش حجم معاملات در کنار کاهش تعداد صف‌های فروش و افزایش صف‌های خرید طی روزهای گذشته از جمله عواملی هستند که نشان می دهد بازار در حال حرکت به سمت تعادل است.

رفع کامل ریسک‌های موجود بعد از انتخابات: چرخش نقدینگی در میان صنایع بزرگ یکی از اتفاقات مثبت و خوب بازار در هفته‌های گذشته است که به نظر می‌رسد مقدار ریسکی که اکنون در رابطه با انتخابات در بازار وجود دارد پس از برگزاری انتخابات و مشخص شدن شخص رییس‌جمهور از بین برود و به رونق در معاملات منجر شود.

پیش‌بینی بورس برای ۱۶ مهر

دنیای معدن: علی فراقی، کارشناس بازار سرمایه می‌گوید: بورس در هفته آینده به دلیل اینکه عوامل موثر در جهش بازار فعلا وجود ندارند، احتمالا شاهد نوسانات جزئی همراه با اصلاح شاخص کل خواهد بود.

میناسادات حسینی: بورس تهران در ۴ روز معاملاتی این هفته سراسر قرمزپوش بود و حتی یک روز هم مثبت نشد. طی این ۴ روز شاهد افت ۳۲ هزار واحدی در بازار سرمایه بودیم که معادل ۲.۴۱ درصد افت است. در این میان شاخص کل بورس در آخرین روز کاری این هفته، با افت حدود ۴۷۸۶ واحدی به ارتفاع یک میلیون و ۳۱۳ هزار واحدی ریزش کرد.

به اعتقاد کارشناسان و فعالان بورسی، آنچه بازار سرمایه را تهدید می‌کند بی اعتمادی سهامداران به آن است؛ این بی اعتمادی در حالی بازار سرمایه را نشانه رفته که مانع از ورود پول حقیقی به تالار شیشه‌ای می‌شود. اما سوال اصلی این است که بورس در هفته پیش رو شاهد افزایش ارزش معاملات خواهد بود؟

علی فراقی، کارشناس بازار سرمایه به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: بورس در هفته پیش رو احتمالا شاهد نوسانات جزئی و اصلاحات کوتاه مدت خواهد بود. اگر خبر‌های مثبتی در این هفته به بازار سرمایه وارد شود احتمالا شاهد یک یا دو روز متعادل در بورس خواهیم بود؛ ولی تمایل بورس این هفته به سمت ریزشی و منفی بودن است.

او ادامه داد: نکته مهم در مورد بورس این است که موارد کلانی که مانع رشد بورس شده تغییری نکرده؛ بنابراین فعلا امیدی به رشد بورس نیست. این عوامل عبارتند از: افزایش نرخ بهره، عدم توافق برجام و.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: به دلیل بی اعتمادی سرمایه گذاران و معامله گران در بورس شاهد ورود نقدینگی جدید به این بازار نیستیم و حتی شاهد خروج پول هستیم و به همین دلیل ارزش معاملات و جذابیت بازار روز به روز کمتر می‌شود.

فراقی با اشاره به اینکه ازآنجا که خبر خاصی که بر شاخص کل موثر باشد در بازار نیست شاهد رشد بورس نخواهیم بود، گفت: زمانی که سهامداران به آینده سرمایه گذاری در بورس خوش بین نباشند رشد شاخص کل محقق نمی‌شود.

عادت به نوسان‌های برجامی پایان یافت؟

این فعال بازار سرمایه گفت: اگر گزارش‌های ۶ ماهه شرکت‌های بورسی مثبت باشد و با یک سری از حمایت‌ها همراه شود می‌توانیم انتظار رشد‌های یک یا دو روزه را داشته باشیم؛ ولی به طور کلی شاهد جهش در شاخص کل نخواهیم بود.

فراقی ادامه داد: اخبار برجام مهم‌ترین عاملی است که در حال حاضر شاخص کل را مثبت یا منفی می‌کند، اما زمانی بر بازار موثر خواهد بود که در یک بازه زمانی طولانی و با فاصله منتشر شود. این در حالی است که در شرایط کنونی، اخبار برجامی بدون فاصله منتشر می‌شود و همین موجب شده تاثیر خود را بر بازار از دست بدهند؛ ولی در حال حاضر که فاصله اخبار کوتاه شده است بازار عقب کشیده و دست نگه داشته است.

پیش بینی بورس دوشنبه ۱۱ مهر / شاخص کل مثبت می شود؟

متغیرهای کلیدی بورس روز یکشنبه هم تغییر خاصی نسبت به روزهای گذشته نداشت. اما برخی دیگر از عوامل موثر این امیدواری را ایجاد کرده که روز دوشنبه شاهد افزایش تقاضا باشیم.

با این وجود حتی در صورت تجربه بازار مثبت در روز دوشنبه به نظر نمی رسد که روند رکودی بورس تغییری داشته باشد و این روزهای مثبت را باید به پای نوسان های روزانه نوشت.

به گزارش سرویس بورس اقتصادآنلاین؛ بورس روز یکشنبه هم نزولی بود و شاخص کل با افت حدود ۹هزار واحدی همراه بود.

شاخص هم وزن هم افت بیش از ۴هزار واحدی را تجربه کرد. ارزش معاملات همچنان در سطح ۲هزار میلیارد تومان باقی مانده است و خروج پول حقیقی بالا است.

نگاهی به این متغیرهای کلیدی نشان می دهد که شرایط بازار تغییر خاصی نکرده است و همچنان رکود حرف اول بازار را می زند.

با این وجود روند معاملات روز یکشنبه و همچنین چارت شاخص کل در تایم فریم هفتگی این امید را ایجاد می کند که شاهد افزایش تقاضا و احتمال مثبت شدن بازار سهام در روز دوشنبه قابل توجه باشیم.

در تایم پایانی بازار شاهد افزایش نسبی تقاضا بودیم و قیمت آخرین معامله بخش قابل توجهی از نمادهای مهم بازار به بیش تر از قیمت پایانی آن ها رسید.

چارت شاخص کل نیز دو موضوع را نشان می دهد؛ اولاً به محدوده حمایتی دیگری رسیدیم و ثانیاً بازار در مرحله اشباع فروش قرار دارد.

در کنار قرار دادن این موضوع می توان امیدوار بود که فردا بازار کمی از فشار فروش خارج شود و معاملات نسبتاً مثبتی را تجربه کند.

آیا شاخص کل صعودی می شود؟

باید توجه داشت که اگر چه در روزهای آینده احتمال مثبت شدن شاخص کل وجود دارد اما در شرایط کنونی نمی توان انتظار داشت که شاخص کل و بازار سهام از روند نزولی و رکودی خود خارج شود.

به بیان دیگر تا زمانی که ریسک های سیستماتیک بازار هر روز تشدید می شود و فضای سیاسی و اقتصادی ایران در نااطمینانی محض قرار دارد، تنها می توان امیدوار بود که شاهد نوسان های مثبت باشیم تا بازگشت با شکوه بازار.

در این میان هر چند قیمت دلار روند صعودی به خود گرفته است اما باید این نکته را در نظر داشت که این افزایش قیمت همراه با تشدید التهابات اقتصادی است.

بنابراین تا زمانیکه این التهابات کاهش پیدا نکند نباید افزایش قیمت دلار را به عنوان یک محرک برای بورس در نظرگرفت. کمااینکه غالباً شاخص کل با یک وقفه به افزایش قیمت دلار واکنش نشان می دهد.

بنابراین به طور کلی به نظر می رسد که احتمالاً شاهد نوسان های مثبت بازار باشیم اما این روزهای مثبت را نباید به عنوان بازگشت بازار سهام و خروج بورس از رکود در نظر گرفت.

چه عواملی اجازه نداد تا بورس به مسیر صعودی باز گردد

حجم کل معاملات سهام در بورس تهران در سالی که گذشت به یک میلیون و ۶۰۲ هزار و ۶۳۵ میلیون سهم رسید که طی ۲۳۹ روز معاملاتی در ۱۵۱ میلیون و ۵۳۲ هزار و ۸۹۴ دفعه معامله انجام شد.

به گزارش خبرنگار مهر، سیاست گذاری‌های بانک مرکزی در ۱۴۰۰ حاکی از کاهش تورم متوسط دوازده‌ماهه و نقطه به نقطه بود. هر چند که اقلام کالایی تورم ماهانه بالاتری را نسبت به اقلام خدمتی تجربه کرده و سهم بالاتری را از تورم ماهانه شاخص کل عوامل موثر بر شاخص کل بورس به خود اختصاص دادند. با این حال، تورم ماهانه کالاهای بادوام بواسطه همبستگی بالای نوسانات قیمت آنها با نوسانات بازار ارز، رشد محدودی را تجربه کردند.

در حوزه تجارت خارجی نیز گمرک ایران اعلام کرد، طی یازده‌ماهه سال جاری ارزش صادرات گمرکی معادل ۴۳.۵ میلیارد دلار بوده که نشانگر افزایش ۳۹.۹ درصدی آن در مقایسه با دوره مشابه سال ۱۳۹۹ است. همچنین ارزش واردات گمرکی در دوره مزبور معادل ۴۶.۶ میلیارد دلار گزارش شده است که حاکی از افزایش ۳۵.۶ درصدی آن نسبت به مدت مشابه سال قبل است که نشان می‌دهد در مجموع تراز تجاری ایران همچنان منفی است.

طی مدت مذکور در بازار رسمی ارز نیز متوسط نرخ فروش دلار حواله‌ای و اسکناس مندرج در سامانه سنا به ترتیب معادل ۲۴۲.۵ و ۲۵۰.۷ هزار ریال بود که این متغیر در هر دو بازار نسبت به ماه قبل از آن به ترتیب معادل ۱.۹ و ۵.۷ درصد کاهش نشان می‌دهد. همچنین تحولات بازار غیررسمی حاکی از کاهش قابل توجه متوسط نرخ دلار در سال ۱۴۰۰ بوده است.

در سایر بازارهای دارایی از جمله مسکن، بررسی‌ها حاکی از افزایش شاخص «قیمت مسکن معامله‌شده» است، به‌گونه‌ای که بر اساس اطلاعات اخذ شده از سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور، متوسط قیمت خرید و فروش یک متر مربع زیربنای واحد مسکونی معامله شده در شهر تهران طی بهمن‌ماه ۱۴۰۰ نسبت به ماه قبل ۰.۴ درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل ۱۶.۴ درصد افزایش را تجربه کرد.

در بازار سهام نیز شاخص کل بورس اوراق بهادار در روز پایانی اسفند ماه ۱.۶ درصد افزایش یافت. در این بازار شاخص کل قیمت و بازده نقدی بورس تهران با ۴.۵۵ درصد رشد از ابتدای سال ۱۴۰۰ تا آخرین روز معاملاتی بازار سهام در اسفند ماه توانست افزایش ۵۹.۵۴۰ واحدی را برای خود به ثبت رساند. شاخص کل بورس در ابتدای سال ۱۴۰۰ با رقم یکمیلیون و ۳۰۷ هزار واحد کار خود را آغاز کرد و در آخرین روز کاری این نماگر را با عدد یک میلیون و ۳۶۷ واحد به بازار تحویل داد.

شاخص کل بورس با برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ۲۸ خرداد ۱۴۰۰ و مشخص شدن پیروزی آیت الله رئیسی در انتخابات در حالی روند صعودی به خود گرفت که بسیاری از سهامداران امید داشتند با توجه به وعده‌های انتخاباتی رئیس جمهور منتخب برای حمایت از بورس، سیاست‌های یک شبه و تماماً به نفع سهامداران عمده و شرکت‌های حقوقی و دولت از تصمیم‌گیری‌های مسئولان بورس رخت ببندد.

از ۲۸ خرداد سال جاری تا ۱۲ مرداد که روز تنفیذ رئیس جمهور دولت سیزدهم بوده است، بورس در یک روند صعودی متعادل با رشد ۲۱۶ هزار واحدی روبرو شد و توانست به عدد یک میلیون و ۳۷۶ هزار واحدی برسد.

از ۱۲ مردادماه ۷ شهریورماه سال جاری، بورس به روند متعادل خود ادامه داد. ۳ شهریور نیز روز رأی اعتماد به وزرای دولت سیزدهم بود؛ در این روز عوامل موثر بر شاخص کل بورس شاخص کل بورس توانست به عدد یک میلیون و۵۵۰ هزار واحدی برسد. بالاترین میزان شاخص کل بازار سرمایه در سال ۱۴۰۰ روز ۷ شهریور ماه و عدد یک میلیون ۵۷۵ هزار واحد بوده است.

اما از ابتدای شهریورماه با مشخص شدن وزرای دولت سیزدهم، بورس به یکباره روند نزولی به خود گرفت. ابهام در مؤلفه‌های بنیادی بورس یکی از عمده ترین دلایل این ریزش بوده است. مشخص نبودن برنامه وزیر اقتصاد در مورد بورس، نوسانی بودن قیمت دلار، برنامه جدی دولت در خصوص کنترل کسری بودجه و تورم و… از جمله دلایل ریزش بورس از نظر بنیادی بوده است.

از ابتدای شهریورماه و از روزهایی که شاخص کل به بالاترین میزان خود در سال ۱۴۰۰ رسیده است تا روز ۱۷ آبان سال جاری بورس چند مرتبه روند خود را تغییر داده است. اما در مجموع شاخص کل بازار سرمایه از ابتدای شهریور تاکنون کاهش ۱۰۵ هزار واحدی را تجربه کرده است.

بورس در تاریخ‌های ۳۱ شهریور و ۹ آبان به یک حمایت جدی برخورد کرده و تغییر روند داده است. اما نکته قابل توجه در این زمینه خروج پول از بازار سرمایه بوده است. این روند خروج پول سهامداران خرد از ابتدای شهریور تشدید شده است.

نماگر بازار اول اما در حالی با رشد ۹.۸۱ درصدی در پایان سال ۱۴۰۰ نسبت به ابتدای سال روبرو شد که شاخص بازار دوم بورس تهران با کاهش ۱.۶۷ درصدی در سال قبل، نشان داد که معامله گران بورس تهران به سهم‌های بزرگ و شاخص ساز توجه بیشتری داشته‌اند.

شاخص کل هم وزن نیز در سالی که گذشت با کاهش ۲۰.۸۱ درصدی به رقم ۳۴۸ هزار و ۲۷۰ واحد رسید. این نماگر در ابتدای سال عدد ۴۳۹ هزار و ۸۰۱ واحد را نشان می‌داد.

گزارش‌های دریافتی از بورس تهران نشان می‌دهد در بازار اول سهام ارزش معاملات این بازار به ۴ میلیون و ۳۰۸ هزار و ۸۱۵ میلیارد ریال در پایان سال ۱۴۰۰ بالغ شده است. این رقم در مقایسه ارزش معاملات این بازار در اسفند ماه با ماه قبل از آن حاکی از کاهش بیش عوامل موثر بر شاخص کل بورس از ۶۵ درصدی است.

حجم معاملات نیز در این بازار به ۵۹۹ هزار و ۳۰۷ هزار میلیون سهم رسید که در اسفند ماه ۱۴۰۰ با افت بیش از ۴۷ درصدی نسبت به بهمن ماه مواجه بود.

در بازار دوم سهام نیز ارزش معاملات این بازار در بورس تهران در حالی تا پایان سال ۱۴۰۰ به ۴ میلیون و ۵۴۰ هزار و ۵۸۴ واحد رسید که این بازار در ماه پایانی این سال با کاهش بیش از ۶۲ درصدی ارزش معاملات خود نسبت به بهمن ماه مواجه بود.

حجم معاملات در بازار دوم بورس تهران نیز در سالی که گذشت به ۸۰۸ هزار و ۱۴۱ میلیون سهم بالغ شد که در اسفند ماه از افت بیش از ۲۶ درصدی نسبت به ماه قبل حکایت داشت.

در بازار بدهی بورس تهران اما ارزش معاملات این بازار به ۴۴۸ هزار و ۱۴ میلیارد ریال رسید که در اسفند ۱۴۰۰ از رشد بیش از ۹۳ درصدی ارزش معاملات این بازار نسبت به بهمن ماه خبر می‌داد.

همچنین ارزش معاملات صندوق‌های سرمایه گذاری قابل معامله نیز با افزایش بیش از ۳۶ درصدی ارزش معاملات خود در ماه پایانی سالی که گذشت روبرو شدند که در نهایت ارزشی بالغ بر ۳ میلیون و یکصد هزار و ۸۸۵ واحد را برای این تابلوی معاملاتی در پایان سال ۱۴۰۰ برجای گذاشتند.

در مجموع ارزش معاملات بورس تهران در آخرین روز کاری بازار در سال ۱۴۰۰ به ۱۲ میلیون و ۴۱۲ هزار و ۵۳۱ میلیارد ریال رسید که عوامل موثر بر شاخص کل بورس عوامل موثر بر شاخص کل بورس در مقایسه با ماه قبل افت ۵۴ درصدی این ارزش را نشان می‌داد.

حجم کل معاملات سهام در بورس تهران نیز در سالی که گذشت به یک میلیون و ۶۰۲ هزار و ۶۳۵ میلیون سهم رسید که طی ۲۳۹ روز معاملاتی در ۱۵۱ میلیون و ۵۳۲ هزار و ۸۹۴ دفعه معامله میان خریداران و فروشندگان سهام دست به دست شده است.

در سالی که گذشت روند تغییرات نرخ بازار بین‌بانکی نشان دهنده کاهش این نرخ در بهمن‌ماه در قیاس با ماه‌های گذشته و تثبیت آن در محدوده ۲۰.۳ درصد بوده است.

علیرغم کاهش حجم معاملات بازار بین بانکی طی بهمن ماه ۱۴۰۰، افزایش کل مبلغ توافق بازخرید در عملیات بازار باز و تسهیلات قاعده مند در طی این دوره حاکی از استفاده منابع در دسترس برخی بانک‌ها یعنی بانک‌هایی که پیشتر دارای مازاد قابل عرضه در بازار بین بانکی بودند برای تأمین نیازهای نقدینگی خود و کاهش مازاد قابل عرضه آنها در بازار بین بانکی است.

در روزهای پایانی سال ۱۴۰۰ عمدتاً با توجه به تداوم کاهش انتظارات تورمی، روند نزولی نرخ‌های بازده اوراق مالی اسلامی دولتی ادامه یافت؛ به‌نحوی که در این ماه نرخ بازده اسناد مذکور با سررسیدهای یک، دو و سه‌ساله، به‌ترتیب با ۱.۲۱، ۱.۳۳ و ۱.۰۳ واحد درصد کاهش نسبت به ماه قبل به‌ترتیب به ۲۲.۰۷، ۲۳.۱۰ و ۲۴.۰۳ درصد رسید.

مطابق گزارش‌ها، آهنگ رشد پایه پولی در دوازده ماهه منتهی به بهمن ماه ۱۴۰۰ روند کاهشی را طی کرد به‌گونه‌ای که رشد پایه پولی دوازده ماهه از ۴۲.۱ درصد در مرداد ماه به ۳۳.۲ درصد در بهمن‌ماه رسید. همچنین پایه پولی در پایان بهمن ماه ۱۴۰۰ (معادل ۵۸۰۷.۵ هزار میلیارد ریال) نسبت به پایان سال ۱۳۹۹، رشدی معادل ۲۶.۶ درصد داشته است.

این در حالی است که حجم نقدینگی در پایان بهمن‌ماه سال ۱۴۰۰ (معادل ۴۶۲۴۱.۰ هزار میلیارد ریال) نسبت به پایان سال ۱۳۹۹ معادل ۳۳.۰ درصد رشد یافت.

بر اساس اعلام وزارت امور اقتصادی و دارایی، کارگزاری بانک مرکزی از ابتدای سال جاری تا پایان بهمن‌ماه ۱۴۰۰، سی و دو مرحله حراج و سه مورد پذیره‌نویسی اوراق مالی اسلامی دولتی برگزار کرد که در مجموع، ۷۵۵.۴ هزار میلیارد ریال اوراق مالی اسلامی دولتی توسط بانک‌ها و سایر سرمایه‌گذاران خریداری شد.

بر همین اساس، در بهمن‌ماه سال ۱۴۰۰ جمعاً به مبلغ ۹۴.۶ هزار میلیارد ریال اوراق مالی اسلامی دولتی از طریق کارگزاری بانک مرکزی فروخته شد.

همچنین در یازده‌ماهه سال جاری از محل سهمیه ارزی سال ۱۴۰۰ در حدود ۱۴.۸ میلیارد دلار ارز با نرخ ترجیحی به صورت نقدی و اعتباری به واردات کالاهای اساسی، دارو، تجهیزات پزشکی و نیز واکسن کرونا اختصاص یافته است.

در سالی که گذشت بورس تهران با کسب بازدهی ۹/ ۲ درصدی، در مقایسه با سایر بازارهای موازی در حالی پایین‌ترین بازدهی را برای خود ثبت کرد که بازده اسکناس دلار در این سال با بیش از ۸/ ۵ درصد رشد قیمت و سکه با ۱/ ۱۱ درصد بازدهی در کانون توجه اغلب سرمایه گذاران بودند در عین حال بازار مسکن نیز بنابر گزارش‌ها از رشد بیش از ۹ درصدی برخوردار بوده است.

تصمیم غیرکارشناسی تعدیل نامتقارن دامنه‌نوسان سهام از مثبت و منفی ۵‌درصد به مثبت ۶ و منفی ۲‌درصد و سپس تغییر آن از مثبت ۶ و منفی ۳‌درصد از سوی رئیس وقت سازمان بورس در ابتدای سال ۱۴۰۰ در حالی به افزایش صف‌های طویل فروش سهام انجامید که در ادامه با وجود رشد نرخ تورم و انتظار معامله گران برای جبران کاستی‌ها و بازدهی‌های از دست رفته در این دوره زمانی خاص، اما فرصت اصلاح پرتفوی را از اغلب معامله گران گرفت. هرچند که در ادامه کار این تصمیم از سوی سازمان بورس در اواخر اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ متوقف و دامنه نوسان قیمت سهام به حالت قبلی خود بازگشت.

با استقرار دولت سیزدهم در ۲۱ مهر ماه ۱۴۰۰، مجید عشقی به‌جای محمدعلی دهقان‌دهنوی به عنوان ششمین رئیس سازمان بورس و اوراق‌بهادار در ۱۵ سال اخیر منصوب شد.

بورس ۱۴۰۰ اگر چه در سالی که گذشت برای معامله گران این بازار حرف چندانی برای گفتن نداشت اما با توجه به توافق برجام و رخدادهای بین المللی بویژه افزایش نرخ جهانی نفت و تورم جهانی می‌تواند در صورت حمایت همه جانبه دولت دستکم برای نیمه اول امسال چشم انداز دیگری را پدیدار سازد.

افزایش نقدینگی حدود ۴۰ درصد و رسیدن به حدود ۴,۵۰۰ هزار میلیارد تومان در کنار برآورد تورم ۴۰ درصدی در سال ۱۴۰۰ در حالی سال آینده را نیز همچنان از بابت رشد حجم نقدینگی قابل تأمل کرده که آمار تشکیل سرمایه ثابت ناخالص یا به عبارتی اشتغال آتی نگران‌کننده است.

به زعم اغلب کارشناسان اصلی ترین ناکامی‌ها در سال ۱۴۰۰ شامل ضعف در کنترل حجم نقدینگی؛ نداشتن سیاست مالی و پولی مناسب برای کنترل نرخ تورم؛ داشتن درک سطحی از مشکلات و مسائل اقتصادی و فقدان توانایی در دسترسی به عمق این مسائل؛ عدم برخورد بی‌طرفانه با بازار سهام و تلاش برای رشد شاخص بورس بدون توجه به شرایط عمومی اقتصاد کشور؛ عدم‌کنترل سیستم بانکی کشور در جلوگیری از خلق پول جدید و استمرار بدهی‌های بانک‌ها به بانک مرکزی و نداشتن توجه کافی به ساختار ناسالم ترازنامه بانک‌ها؛ ناتوانی در یکسان‌سازی نرخ ارز و از بین بردن بازارهای متعدد و موازی ارز در کشور؛ بی‌توجهی به روندهای غالب اقتصاد جهان و روندهای اثرگذار بر اقتصاد کشور؛ عدم‌انباشت سرمایه در کشور و وجود سرمایه منفی در سال ۱۴۰۰؛ عدم‌بهره‌برداری درست و به‌موقع از فرصت‌های موجود در بازار جهانی؛ جبران فقدان بهره‌وری در سیستم دولتی با انتشار بی‌رویه اوراق بدهی و اعمال کنترل در اقتصاد به جای اعمال سیاست‌های اقتصادی است.